Giải đáp thắc mắc: Quy trình phát triển phần mềm có bao nhiêu giai đoạn?

Thời gian gần đây, FHM Việt Nam nhận được không ít thắc mắc của độc giả về quy trình phát triển phần mềm. Đây có thể nói là quy trình thể hiện tiến độ hoàn thiện của một chương trình ứng dụng. Cùng chúng tôi tìm hiểu tổng quan hơn về vấn đề này trong bài viết bên dưới đây nhé!

1. Đôi nét khái quát về quy trình phát triển phần mềm

Quy trình phát triển phần mềm (Software Development Life Cycle - SDLC) là một tập hợp các bước và hoạt động được thực hiện để thiết kế, phát triển, triển khai và duy trì phần mềm. Mục tiêu của SDLC là tạo ra một sản phẩm phần mềm chất lượng cao, đáp ứng các yêu cầu của khách hàng và đảm bảo rằng quá trình phát triển diễn ra một cách có hệ thống và hiệu quả.

Quy trình phát triển này đóng một vai trò quan trọng trong môi trường kinh doanh vì nó có ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu suất và thành công của các doanh nghiệp. Dưới đây là một số lý do giải thích vì sao quy trình này quan trọng:

- Chất lượng sản phẩm: Quy trình phát triển sẽ giúp đảm bảo chất lượng của sản phẩm cuối cùng. Khi phần mềm được phát triển bằng cách tuân theo các quy trình chuẩn mực, khả năng xảy ra lỗi và sự cố sau này sẽ giảm đi đáng kể.

- Đáp ứng nhu cầu khách hàng: Quy trình giúp đảm bảo rằng sản phẩm được thiết kế và phát triển dựa trên các yêu cầu cụ thể của khách hàng. Điều này đảm bảo rằng phần mềm sẽ đáp ứng đúng những nhu cầu và mong muốn của khách hàng.

- Tiết kiệm thời gian và nguồn lực: Quy trình phát triển phần mềm giúp tổ chức có kế hoạch rõ ràng và có thể quản lý tốt các nguồn lực như thời gian, nhân lực và nguồn tài chính. Điều này giúp tiết kiệm thời gian và nguồn lực quý báu cho doanh nghiệp.

- Tăng khả năng cạnh tranh: Phần mềm chất lượng cao và được phát triển một cách hiệu quả giúp tăng khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp trên thị trường. Sản phẩm phần mềm xuất sắc có khả năng thu hút và giữ chân khách hàng, tạo ra lợi thế cạnh tranh.

- Dễ dàng quản lý dự án: Quy trình phát triển còn cung cấp một khuôn khổ cho việc quản lý dự án, giúp định rõ các bước, tiến trình và trách nhiệm của từng thành viên trong dự án.

- Minh bạch và giao tiếp tốt: Quy trình có cơ chế kiểm tra, theo dõi tiến độ và tạo ra các báo cáo rõ ràng. Điều này giúp tạo ra môi trường làm việc minh bạch và giao tiếp tốt giữa các thành viên trong dự án.

2. 7 giai đoạn chính trong quy trình phát triển phần mềm

Trong quá trình phát triển phần mềm, có nhiều giai đoạn được liên kết với nhau để đảm bảo rằng phần mềm hoạt động một cách tốt nhất và hiệu quả nhất. Cụ thể như sau:

Giai đoạn 1: Thu thập và phân tích yêu cầu

Đây là giai đoạn mở đầu trong quy trình phát triển dự án phần mềm. Giai đoạn này được tiến hành bởi các thành viên cấp cao của nhóm, thu thập thông tin khởi đầu từ các bên liên quan cũng như từ các chuyên gia trong lĩnh vực tương ứng. Tại đây, kế hoạch các yêu cầu được xây dựng để đảm bảo chất lượng sản phẩm và tiếp cận các rủi ro có thể phát sinh.

Giai đoạn 2: Nghiên cứu tính khả thi của dự án

Quá trình này được thực hiện với sự hỗ trợ của tài liệu "Đặc điểm kỹ thuật yêu cầu phần mềm" hoặc Software Requirement Specification. Tài liệu này bao gồm các thành phần cần thiết để thiết kế và phát triển trong suốt vòng đời dự án.

Cơ bản có 5 loại kiểm tra mức độ khả thi của dự án phần mềm bao gồm:

- Kinh tế: Có thể hoàn thành dự án trong ngân sách đã đề ra không?

- Pháp lý: Có thể thực hiện dự án theo quy định của pháp luật mạng và các quy định pháp lý khác không?

- Hoạt động: Có thể triển khai các hoạt động theo yêu cầu của khách hàng không?

- Lịch trình: Dự án có thể hoàn thành theo đúng tiến độ đã đặt ra không?

- Kỹ thuật: Kiểm tra xem hệ thống máy tính hiện có có thể hỗ trợ phần mềm hay không?

Các yếu tố trên đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo tính khả thi và thành công của dự án phát triển phần mềm.

Giai đoạn 3: Thực hiện thiết kế phần mềm

Trong giai đoạn này, hệ thống và tài liệu thiết kế chuẩn đặc tả yêu cầu phần mềm sẽ được chuẩn bị, từ đó hỗ trợ việc xác định kiến trúc tổng thể của hệ thống. Giai đoạn này đóng vai trò là bước khởi đầu cho các phần tiếp theo trong quy trình phát triển phần mềm. Hai tài liệu thiết kế được triển khai trong giai đoạn này bao gồm:

- Thiết kế cao cấp:

+ Mô tả ngắn gọn về từng module.

+ Tóm tắt chức năng của từng module.

+ Mối quan hệ giao diện và sự phụ thuộc giữa các module.

+ Định nghĩa các bảng cơ sở dữ liệu với các yếu tố chính.

+ Sơ đồ kiến trúc hoàn thiện và chi tiết công nghệ.

- Thiết kế thấp cấp:

+ Logic tính năng của từng module.

+ Các bảng cơ sở dữ liệu (bao gồm loại và kích thước).

+ Chi tiết giao diện phần mềm toàn bộ.

+ Danh sách các thông báo lỗi.

+ Hoàn thiện đầu vào và đầu ra của các module.

Những tài liệu này đóng vai trò quan trọng trong việc định hình và xây dựng cơ sở cho việc phát triển tiếp theo của dự án phần mềm.

Giai đoạn 4: Mã hóa

Trong giai đoạn mã hóa, các nhà phát triển phần mềm bắt đầu xây dựng toàn bộ hệ thống bằng cách viết mã code theo ngôn ngữ lập trình đã được chọn trước đó. Trong giai đoạn lập trình này, nhiệm vụ được phân chia thành các đơn vị hoặc module riêng biệt, và triển khai đến các nhà phát triển khác nhau liên quan. Đây là giai đoạn mất nhiều thời gian nhất trong quy trình phát triển này.

Trong giai đoạn này, các nhà phát triển tham gia cần tuân theo các nguyên tắc mã hóa cụ thể và sử dụng các công cụ, trình biên dịch, trình gỡ lỗi và triển khai mã cần thiết.

Giai đoạn 5: Kiểm thử phần mềm

Khi mọi công đoạn hoàn tất và quá trình kiểm thử trong môi trường thử nghiệm đã được thực hiện, bước kiểm thử sẽ tiến hành để kiểm tra chức năng của toàn hệ thống và xác định xem ứng dụng có hoạt động theo đúng yêu cầu của khách hàng hay không.

Trong giai đoạn kiểm thử, bộ phận Đảm bảo chất lượng (QA) và nhóm kiểm thử sẽ tiến hành kiểm tra và nếu phát hiện các vấn đề về trải nghiệm người dùng (UX), giao diện người dùng (UI) hoặc các lỗi khác, họ sẽ thông báo cho nhóm phát triển. Nhóm phát triển sẽ tiến hành chỉnh sửa và gửi trở lại cho kiểm thử. Quá trình này được lặp lại nhiều lần cho đến khi phần mềm có ít lỗi nhất và hoạt động đúng theo nhu cầu của khách hàng!

Giai đoạn 6: Triển khai phần mềm

Khi kiểm thử đã hoàn tất và đảm bảo rằng phần mềm hoạt động một cách ổn định, giai đoạn triển khai chương trình sẽ được thực hiện. Dựa vào phản hồi từ nhà quản lý dự án, phần mềm sẽ được phát hành và kiểm tra lại các vấn đề triển khai nếu cần thiết.

Giai đoạn 7: Bảo trì hệ thống

Trong quá trình sử dụng phần mềm, ba hoạt động sẽ được tiến hành, bao gồm:

- Sửa lỗi: Sẽ thực hiện việc sửa đổi để khắc phục các lỗi mà khách hàng đã phản hồi.

- Nâng cấp: Có thể thực hiện việc nâng cấp lên các phiên bản mới hơn.

- Cải tiến: Sẽ thêm vào phần mềm những tính năng mới khi có nhu cầu từ khách hàng.

3. Lời kết

Trên đây là những thông tin quan trọng về quy trình phát triển phần mềm. Mong rằng sẽ giúp bạn hiểu thêm về cách một sản phẩm phần mềm được tạo ra và có thể áp dụng các mô hình phát triển phần mềm phù hợp cho các dự án của bạn trong tương lai!

---------------------------------------------

FHM Việt Nam

Affordable Digital Solution

Hotline: 0977 914 444 - 0348 888 186

Trụ sở: Số 02, Ngõ 25 Thọ Tháp, Dịch Vọng, Cầu Giấy, Hà Nội

Chi nhánh: Phòng L17-11, Tầng 17, Vincom Center, 45A Lý Tự Trọng, Bến Nghé, Quận 1, TP. HCM

> Xem thêm: Giải mã quy trình phát triển phần mềm mang thành công cho doanh nghiệp